Lạc nội mạc tử cung là bệnh lý phụ khoa thường gặp, chiếm 6-10% phụ nữ tuổi sinh sản, thường gặp ở buồng trứng (17-44%) và phúc mạc.
Bệnh nhân lạc nội mạc tử cung thường đến khám phụ khoa vì hai nguyên nhân là đau và hiếm muộn. Qua siêu âm bác sĩ có thể phát hiện khối u lạc nội mạc tử cung ở buồng trứng. U lạc nội mạc buồng trứng càng to (> 3 cm) thì thường có chỉ định bóc u qua phẫu thuật nội soi. Tuy nhiên nếu bệnh nhân có vấn đề hiếm muộn đi kèm hay bệnh nhân là phụ nữ chưa có gia đình và chưa có con thì việc bóc khối u có thể dẫn đến làm giảm dự trữ buồng trứng. Do quá trình bóc u và đốt cầm máu trong phẫu thuật luôn kèm theo tổn thương mô lành buồng trứng kế cận.
Để bảo tồn dự trữ buồng trứng, các nhà khoa học đã nghiên cứu một phương pháp khác là gây xơ hóa. Thay vì phải phẫu thuật, bác sĩ sẽ chọc hút nang lạc nội mạc bằng kim qua ngã âm đạo hay ngã bụng. Việc chọc hút nang sẽ hút được dịch nang ra ngoài giúp giảm kích thước của nang và kèm với bơm rửa nang lạc nội mạc bằng Ethanol sẽ giúp giảm tỉ lệ tái phát nang sau thủ thuật.
Lợi ích của phương pháp này là tránh được nguy cơ giảm dự trữ buồng trứng so với phẫu thuật. Các nghiên cứu cho thấy dự trữ buồng trứng đánh giá bằng chỉ số AMH giảm 24% nếu phẫu thuật một bên buồng trứng và 67% nếu phẫu thuật hai bên buồng trứng. Với phương pháp gây xơ hóa nang thì chỉ số AMH và AFC tăng lên sau chọc hút nang, tăng số nang noãn chọc hút được nếu bệnh nhân làm IVF sau đó (1), (2).
Về mặt hiệu quả điều trị phương pháp này tương đương với phẫu thuật. Tỉ lệ tái phát sau phẫu thuật là 6-67% thì tỉ lệ tái phát của liệu pháp xơ hóa bằng Ethanol rửa ≥ 10 phút là 9,1% (2). Một nghiên cứu trong nước của bác sĩ Danh và cộng sự tỉ lệ tái phát là 1.72% (3).
Biến chứng của phương pháp này thấp chủ yếu là đau bụng sau thủ thuật.
Điều trị xơ hóa là một phương pháp thay thế phẫu thuật hiệu quả với những bệnh nhân lạc nội mạc tử cung ở buồng trứng đã từng phẫu thuật ≥ 1 lần hay nhóm bệnh nhân hiệm muộn do lạc nội mạc tử cung kèm giảm dự trữ buồng trứng.
Tài liệu tham khảo:
- A systematic review of ultrasonography-guided transvaginal aspiration of recurrent ovarian endometrioma,Fernanda C.Goncalves, 2016
- Slerotherapy in the management of ovarian endometrioma: systematic review and meta-analysis, Aviad Cohen, 2017
- Đánh giá hiệu quả của liệu pháp gây xơ trong điều trị u lạc nội mạc tử cung ở buồng trứng, Nguyễn Anh Danh, 2018
Hình minh họa
Hình 1: Nang lạc nội mạc ở buồng trứng
Hình 2: Chọc hút nang lạc nội mạc ở buồng trứng
Nguồn: Ths. BS Trần Phương Linh
Tags: lieu-phap-gay-xo-trong-dieu-tri-u-lac-noi-mac-tu-cung-o-buong-trung