Tổng quát
Thoát vị bẹn là tình trạng một phần của mô hoặc cơ quan (thường là ruột) chui qua điểm yếu hoặc lỗ hở trong thành bụng dưới và nhô ra ngoài, tạo thành một khối ở vùng bẹn. Đây là loại thoát vị phổ biến nhất, chiếm đến 75% các trường hợp thoát vị và thường gặp ở nam giới hơn nữ giới, đặc biệt là ở trẻ em và người lớn tuổi.
Nguyên nhân
Thoát vị bẹn xảy ra khi áp lực trong khoang bụng tăng lên hoặc khi thành bụng yếu đi. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:
- Bẩm sinh: Ở trẻ sơ sinh, lỗ ống bẹn không đóng hoàn toàn sau khi tinh hoàn di chuyển xuống bìu (ở nam) hoặc dây chằng tử cung hình thành (ở nữ).
- Tăng áp lực trong ổ bụng:
- Mang vác vật nặng.
- Ho mãn tính (như trong bệnh phổi).
- Táo bón kéo dài gây rặn mạnh.
- Thai kỳ làm tăng áp lực trong ổ bụng.
- Thành bụng yếu:
- Tuổi cao.
- Hậu quả từ phẫu thuật trước đó.
- Suy dinh dưỡng hoặc giảm cơ bắp.
Triệu chứng
Các dấu hiệu thoát vị bẹn bao gồm:
- Xuất hiện khối u hoặc phồng ở vùng bẹn, thường rõ hơn khi đứng, ho, hoặc gắng sức.
- Đau hoặc khó chịu ở vùng bẹn, đặc biệt khi hoạt động mạnh.
- Cảm giác nặng hoặc tức ở bẹn.
- Trong một số trường hợp nặng:
- Thoát vị nghẹt: Khối thoát vị không thể đẩy trở lại vào ổ bụng, gây đau dữ dội, nôn mửa, táo bón, và da vùng thoát vị chuyển màu đỏ hoặc tím. Đây là tình trạng nguy hiểm cần cấp cứu ngay.
Nguy cơ
Đối tượng dễ mắc bệnh:
- Nam giới (nguy cơ cao hơn nữ giới do cấu tạo ống bẹn).
- Người có tiền sử thoát vị bẹn hoặc gia đình có người mắc bệnh.
- Người làm việc nặng hoặc vận động viên cử tạ.
- Trẻ sơ sinh thiếu tháng.
- Người lớn tuổi hoặc người bị suy dinh dưỡng.
Biến chứng nguy hiểm:
- Thoát vị nghẹt: Là tình trạng mô bị kẹt ở lỗ thoát vị, gây tắc nghẽn lưu thông máu, dẫn đến hoại tử.
- Tắc ruột: Ruột bị chèn ép gây khó tiêu hóa.
Điều trị
Phương pháp điều trị tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của thoát vị:
- Không phẫu thuật (áp dụng hạn chế):
- Sử dụng đai thoát vị bẹn: Hỗ trợ vùng bẹn để giảm triệu chứng, nhưng không phải là phương pháp điều trị dứt điểm.
- Phẫu thuật:
- Phẫu thuật mở (Open Hernia Repair):
- Được thực hiện qua một đường mổ ở vùng bẹn.
- Khâu lại thành bụng hoặc đặt lưới để gia cố vùng yếu.
- Phẫu thuật nội soi (Laparoscopic Hernia Repair):
- Ít xâm lấn, sử dụng ống soi và dụng cụ để sửa chữa thoát vị qua các lỗ nhỏ trên thành bụng.
- Thời gian hồi phục nhanh hơn, ít đau hơn.
Lưu ý: Thoát vị nghẹt là trường hợp cấp cứu, cần phẫu thuật ngay để ngăn ngừa hoại tử hoặc tắc ruột.
Phòng ngừa
Dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn thoát vị bẹn, bạn có thể giảm nguy cơ bằng các biện pháp sau:
- Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm áp lực lên thành bụng.
- Tăng cường cơ bắp vùng bụng: Tập thể dục đều đặn để củng cố cơ bụng.
- Tránh nâng vật nặng quá sức: Sử dụng đúng kỹ thuật khi nâng vật.
- Điều trị táo bón và ho mãn tính: Tránh gắng sức kéo dài.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều chất xơ để ngăn ngừa táo bón.