- Sa tử cung là gì?
Sa tử cung (còn gọi là sa sinh dục) là tình trạng tử cung bị tụt xuống âm đạo do các cơ và dây chằng sàn chậu bị suy yếu, không còn đủ khả năng nâng đỡ. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở phụ nữ sau sinh, đặc biệt là những người đã sinh nhiều con hoặc sinh con qua đường âm đạo.
Sa tử cung không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển nặng hơn, gây biến chứng nguy hiểm.
- Nguyên nhân gây sa tử cung
2.1. Quá trình mang thai và sinh nở
Sinh con nhiều lần, đặc biệt là sinh thường qua đường âm đạo.
Chuyển dạ kéo dài hoặc sinh con quá to, làm giãn cơ sàn chậu.
Dùng dụng cụ hỗ trợ sinh như forceps, giác hút có thể làm tổn thương sàn chậu.
2.2. Suy yếu cơ sàn chậu do tuổi tác
Phụ nữ lớn tuổi, đặc biệt sau mãn kinh, có nguy cơ cao bị sa tử cung do thiếu hụt hormone estrogen khiến cơ và dây chằng trở nên yếu hơn.
2.3. Áp lực ổ bụng tăng cao
Béo phì làm gia tăng áp lực lên vùng bụng và sàn chậu.
Táo bón mãn tính khiến người bệnh phải rặn nhiều, lâu ngày làm suy yếu cơ vùng đáy chậu.
Lao động nặng, mang vác vật nặng thường xuyên.
Ho mãn tính do bệnh lý đường hô hấp như viêm phế quản, COPD.
2.4. Các yếu tố nguy cơ khác
Phẫu thuật vùng chậu trước đó có thể làm suy yếu cơ vùng đáy chậu.
Di truyền: Một số phụ nữ có cấu trúc mô liên kết yếu bẩm sinh, dễ bị sa tử cung.
Lối sống ít vận động làm giảm độ săn chắc của cơ vùng chậu.
- Triệu chứng của sa tử cung
Triệu chứng sa tử cung phụ thuộc vào mức độ bệnh:
3.1. Sa tử cung độ 1 (nhẹ)
Cảm giác nặng hoặc tức vùng bụng dưới, nhất là khi đứng lâu.
Tiểu khó, tiểu rắt, cảm giác đi tiểu không hết.
Khí hư ra nhiều hơn bình thường.
3.2. Sa tử cung độ 2 (trung bình)
Cảm giác có khối sa lồi ra ở âm đạo.
Đau vùng thắt lưng, đau khi quan hệ tình dục.
Tiểu tiện không kiểm soát hoặc bí tiểu.
Có thể xuất hiện táo bón do tử cung chèn ép lên trực tràng.
3.3. Sa tử cung độ 3 (nặng)
Tử cung lộ hẳn ra ngoài âm đạo.
Vùng âm đạo dễ bị viêm nhiễm, loét, chảy máu.
Rối loạn tiểu tiện nặng: tiểu không tự chủ hoặc bí tiểu kéo dài.
- Biến chứng của sa tử cung
Loét và nhiễm trùng âm đạo: Do tử cung lộ ra ngoài, dễ bị tổn thương.
Rối loạn tiểu tiện: Gây bí tiểu hoặc tiểu không tự chủ, ảnh hưởng đến sinh hoạt.
Táo bón kéo dài: Tử cung chèn ép trực tràng khiến đại tiện khó khăn.
Suy giảm chức năng sinh lý: Giảm khoái cảm khi quan hệ tình dục, ảnh hưởng tâm lý.
Sa các cơ quan khác: Có thể đi kèm sa bàng quang, sa trực tràng.
- Chẩn đoán sa tử cung
Khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra độ sa của tử cung bằng quan sát và thăm khám âm đạo.
Siêu âm vùng chậu: Đánh giá mức độ sa và ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận.
Xét nghiệm nước tiểu: Nếu có triệu chứng rối loạn tiểu tiện, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm để loại trừ nhiễm trùng đường tiết niệu.
- Phương pháp điều trị sa tử cung
6.1. Điều trị không phẫu thuật (đối với sa tử cung nhẹ)
Tập Kegel: Giúp tăng cường sức mạnh cơ sàn chậu.
Sử dụng vòng nâng tử cung (Pessary): Giúp nâng đỡ tử cung, giảm triệu chứng mà không cần phẫu thuật.
Điều chỉnh lối sống: Giảm cân, ăn nhiều chất xơ để tránh táo bón.
6.2. Phẫu thuật điều trị sa tử cung
Phẫu thuật thường được chỉ định khi sa tử cung mức độ trung bình đến nặng:
Khâu treo tử cung: Cố định tử cung vào thành chậu để phục hồi vị trí bình thường.
Cắt tử cung: Áp dụng cho phụ nữ không có nhu cầu sinh con nữa.
Tạo hình sàn chậu: Khâu và tái tạo cơ sàn chậu để ngăn ngừa bệnh tái phát.
- Cách phòng ngừa sa tử cung
Tập bài tập Kegel hàng ngày để duy trì độ săn chắc của cơ sàn chậu.
Tránh lao động nặng, hạn chế đứng lâu.
Kiểm soát cân nặng hợp lý, tránh béo phì.
Chế độ ăn uống nhiều chất xơ để tránh táo bón.
Đi khám phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm các bất thường.
- Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Cảm giác có khối sa trong âm đạo.
Đau tức vùng bụng dưới kéo dài.
Rối loạn tiểu tiện hoặc đại tiện.
Giảm khoái cảm tình dục, ảnh hưởng đến đời sống vợ chồng.
- Kết luận
Sa tử cung là một bệnh lý phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt là những người đã trải qua sinh nở nhiều lần. Nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, bệnh có thể được kiểm soát hiệu quả, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống. Việc duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh, tập luyện cơ sàn chậu và kiểm tra sức khỏe định kỳ là những biện pháp quan trọng để phòng ngừa bệnh.
Nếu bạn đang gặp các triệu chứng nghi ngờ, hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời