- Giới thiệu về bệnh ho gà ở trẻ em
Ho gà (đồng nghĩa với bạch hầu ho gà, pertussis) là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Đây là một căn bệnh có khả năng lây lan nhanh chóng qua đường hô hấp và ảnh hưởng chủ yếu đến trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Ho gà đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, vì hệ miễn dịch của trẻ còn yếu, chưa đủ khả năng chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn.
Bệnh ho gà có thể gây ra những cơn ho kéo dài và dữ dội, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp, viêm phổi, xuất huyết não và thậm chí là tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Do đó, việc nhận biết sớm các triệu chứng ho gà và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe của trẻ.
- Nguyên nhân gây ho gà
Ho gà là bệnh do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Loại vi khuẩn này tấn công vào niêm mạc đường hô hấp của trẻ, sản sinh độc tố gây tổn thương các tế bào lót bên trong đường hô hấp. Chính độc tố này làm tắc nghẽn đường thở và gây ra các cơn ho dữ dội kéo dài.
Vi khuẩn Bordetella pertussis lây lan chủ yếu qua các giọt bắn chứa vi khuẩn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Những trẻ chưa được tiêm phòng hoặc chưa tiêm đầy đủ các mũi vắc-xin ho gà có nguy cơ cao mắc bệnh khi tiếp xúc với nguồn lây.
Ngoài ra, các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ho gà ở trẻ bao gồm:
Trẻ dưới 6 tháng tuổi chưa được tiêm phòng đầy đủ.
Trẻ sống trong môi trường đông người, không gian chật hẹp, ít thông gió.
Tiếp xúc trực tiếp với người bị ho gà hoặc người mang vi khuẩn trong cơ thể nhưng không có triệu chứng.
Hệ miễn dịch yếu do suy dinh dưỡng hoặc mắc các bệnh lý khác.
- Triệu chứng ho gà ở trẻ em
Bệnh ho gà phát triển qua 3 giai đoạn với những biểu hiện đặc trưng khác nhau:
Giai đoạn ủ bệnh (1-2 tuần)
Trong giai đoạn này, trẻ có thể chưa xuất hiện các triệu chứng rõ rệt. Một số trẻ có thể có dấu hiệu giống như cảm lạnh thông thường, bao gồm:
Hắt hơi, sổ mũi nhẹ.
Sốt nhẹ hoặc không sốt.
Ho khan nhẹ, không liên tục.
Giai đoạn ho kịch phát (2-6 tuần)
Đây là giai đoạn đặc trưng của bệnh ho gà, với những cơn ho kéo dài và dữ dội. Các triệu chứng điển hình gồm:
Ho từng cơn kéo dài, đặc biệt vào ban đêm.
Sau mỗi cơn ho, trẻ có thể thở hổn hển, tạo ra âm thanh “whoop” đặc trưng.
Trẻ có thể bị nôn ói sau khi ho.
Da mặt đỏ bừng hoặc tím tái do thiếu oxy.
Mệt mỏi, kiệt sức sau mỗi cơn ho.
Giai đoạn này là lúc bệnh dễ lây lan nhất, do vi khuẩn Bordetella pertussis phát tán mạnh trong không khí khi trẻ ho hoặc hắt hơi.
Giai đoạn hồi phục (2-4 tuần)
Các cơn ho dần thuyên giảm về tần suất và mức độ. Trẻ bắt đầu hồi phục, ăn uống và ngủ nghỉ tốt hơn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, trẻ có thể vẫn còn ho kéo dài trong nhiều tuần sau khi khỏi bệnh.
- Biến chứng nguy hiểm của ho gà
Ho gà là một căn bệnh nguy hiểm vì nó có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Một số biến chứng phổ biến của ho gà bao gồm:
Viêm phổi: Đây là biến chứng thường gặp nhất, có thể dẫn đến suy hô hấp nếu không được điều trị kịp thời.
Suy hô hấp cấp: Trẻ có thể bị ngừng thở do tắc nghẽn đường hô hấp khi ho quá nhiều.
Xuất huyết não: Do áp lực quá lớn khi ho, trẻ có thể bị vỡ mạch máu trong não, gây ra tổn thương thần kinh.
Co giật, tổn thương não: Một số trẻ có thể bị co giật hoặc tổn thương não do thiếu oxy kéo dài.
- Chẩn đoán ho gà
Để chẩn đoán ho gà, bác sĩ sẽ thực hiện các bước sau:
Khám lâm sàng: Hỏi về tiền sử bệnh và các triệu chứng mà trẻ gặp phải.
Xét nghiệm PCR hoặc nuôi cấy vi khuẩn: Lấy dịch từ hầu họng của trẻ để kiểm tra sự có mặt của vi khuẩn Bordetella pertussis.
X-quang phổi: Để kiểm tra xem trẻ có bị viêm phổi hay không.
- Cách điều trị ho gà ở trẻ em
Điều trị bằng kháng sinh
Bác sĩ thường chỉ định các loại kháng sinh như:
Azithromycin
Clarithromycin
Erythromycin
Các thuốc này giúp tiêu diệt vi khuẩn và ngăn chặn sự lây lan của bệnh, nhưng không làm giảm ngay lập tức triệu chứng ho.
Chăm sóc hỗ trợ tại nhà
Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ.
Cho trẻ uống nhiều nước để làm loãng đờm và làm dịu cơn ho.
Tránh tiếp xúc với khói bụi và các chất kích thích hô hấp.
Cho trẻ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng.
- Phòng ngừa ho gà
Tiêm vắc-xin DTaP đầy đủ theo lịch tiêm chủng.
Hạn chế tiếp xúc với người bị ho gà.
Giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên.
Đeo khẩu trang khi ra ngoài để giảm nguy cơ lây nhiễm.
- Kết luận
Ho gà là một căn bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa hiệu quả bằng cách tiêm chủng đầy đủ. Cha mẹ cần nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh để đưa trẻ đi khám và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm. Nếu trẻ có dấu hiệu ho kéo dài, cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và điều trị đúng cách.