Tiêu chảy do vi rút (Rotavirus) ở trẻ nhỏ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa
Tiêu chảy do vi rút, đặc biệt là do rotavirus, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tiêu chảy ở trẻ nhỏ. Đây là căn bệnh có thể dẫn đến mất nước nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa tiêu chảy do rotavirus ở trẻ nhỏ.
1. Tiêu chảy do rotavirus là gì?
Rotavirus là một loại vi rút thuộc họ Reoviridae, gây viêm dạ dày – ruột và thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi. Vi rút này lây lan qua đường tiêu hóa, chủ yếu qua tiếp xúc với phân của người bệnh hoặc các vật dụng bị nhiễm khuẩn. Rotavirus gây ra các triệu chứng tiêu chảy nặng, sốt, và nôn, làm trẻ bị mất nước nhanh chóng nếu không được chăm sóc đúng cách.
2. Nguyên nhân gây tiêu chảy do rotavirus
Rotavirus có thể lây lan nhanh chóng trong môi trường đông người, đặc biệt là trong các cơ sở chăm sóc trẻ em như trường mẫu giáo, bệnh viện. Các nguyên nhân chính gây tiêu chảy do rotavirus bao gồm:
Tiếp xúc trực tiếp với phân của người bệnh: Khi trẻ tiếp xúc với bề mặt, đồ chơi, hoặc thực phẩm bị nhiễm vi rút, có thể dễ dàng nhiễm bệnh.
Vệ sinh kém: Việc rửa tay không đúng cách, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh hoặc trước khi ăn, tạo điều kiện thuận lợi cho vi rút phát tán.
Tiêu thụ thực phẩm và nước bị nhiễm vi rút: Trẻ em có thể bị nhiễm rotavirus nếu ăn phải thực phẩm hoặc uống nước không được đảm bảo vệ sinh.
3. Triệu chứng của tiêu chảy do rotavirus
Khi trẻ bị tiêu chảy do rotavirus, các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng 1-3 ngày sau khi nhiễm bệnh. Các dấu hiệu phổ biến bao gồm:
Tiêu chảy: Trẻ sẽ đi ngoài nhiều lần, phân loãng hoặc có màu xanh, vàng, hoặc có thể có lẫn máu.
Nôn mửa: Nôn nhiều lần, thường là trong vòng 24 giờ đầu sau khi bắt đầu mắc bệnh.
Sốt cao: Nhiệt độ cơ thể của trẻ có thể lên đến 39°C hoặc cao hơn.
Mệt mỏi và mất nước: Trẻ có thể cảm thấy mệt mỏi, không ăn uống được và dấu hiệu mất nước như khô miệng, ít đi tiểu, mắt trũng.
4. Cách điều trị tiêu chảy do rotavirus ở trẻ nhỏ
Hiện tại chưa có thuốc đặc trị rotavirus, vì vậy việc điều trị chủ yếu tập trung vào việc giảm triệu chứng và bù nước cho trẻ. Các biện pháp điều trị bao gồm:
Bù nước và điện giải: Điều trị chủ yếu là bù nước cho trẻ bằng dung dịch điện giải (ORS), giúp cơ thể trẻ phục hồi và tránh mất nước nghiêm trọng.
Giữ vệ sinh: Vệ sinh tay cho trẻ sạch sẽ, thường xuyên lau chùi đồ chơi và các vật dụng trẻ sử dụng để ngăn ngừa lây lan bệnh.
Dinh dưỡng hợp lý: Duy trì chế độ ăn uống nhẹ nhàng cho trẻ, tránh các thực phẩm gây kích ứng dạ dày như thực phẩm béo, cay hoặc chua.
Thuốc hạ sốt: Nếu trẻ có sốt cao, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc hạ sốt như paracetamol.
5. Phòng ngừa tiêu chảy do rotavirus
Tiêu chảy do rotavirus có thể phòng ngừa hiệu quả nếu tuân thủ các biện pháp sau:
Tiêm phòng rotavirus: Đây là phương pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Các vaccine rotavirus đã được chứng minh giảm nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy do rotavirus và giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Vệ sinh cá nhân: Rửa tay đúng cách sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn và sau khi thay tã cho trẻ.
Giữ vệ sinh thực phẩm và nước uống: Đảm bảo thực phẩm được chế biến sạch sẽ và nguồn nước uống an toàn cho trẻ.
Tránh tiếp xúc với người bệnh: Nếu trẻ có tiếp xúc với người bị tiêu chảy, cần hạn chế tối đa việc lây lan bệnh cho trẻ.
6. Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ?
Nếu trẻ có các triệu chứng nghiêm trọng như mất nước (miệng khô, không đi tiểu, mắt trũng), nôn liên tục, sốt cao kéo dài hoặc có máu trong phân, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức để được khám và điều trị kịp thời.
Kết luận
Tiêu chảy do rotavirus là một bệnh nhi khoa phổ biến nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Việc tiêm phòng rotavirus, giữ vệ sinh cá nhân và thực phẩm là những biện pháp quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh, bố mẹ nên đưa trẻ đi khám để nhận được sự chăm sóc y tế phù hợp.
Nguồn tham khảo:
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) – Rotavirus vaccines: WHO position paper
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) – Rotavirus Infections
Viện Y tế Quốc gia (NIH) – Rotavirus and its vaccine